Trenutni doseg podataka LIDAR-a sugerira da više od 90 posto ljudske povijesti u Amazonskoj prašumi još uvijek čeka na otkrivanje.
Istraživači su otkrili fascinantnu skupinu izgubljenih gradova starih 2,500 godina na padinama Anda, smještenih unutar Amazonske prašume. Ovo izvanredno otkriće, koje predstavlja najstariji i najopsežniji nalaz svoje vrste u ovoj regiji, uključuje prostran sustav poljoprivrednih površina i cestovne infrastrukture. Otkriveno je da je dolina Upano u Ekvadoru bila gusto naseljena od otprilike 500. godine prije nove ere do razdoblja između 300. i 600. godine nove ere.
Projekt pod vodstvom Stéphena Rostaina, arheologa iz Francuskog nacionalnog centra za znanstvena istraživanja, okupio je međunarodni tim koji je analizirao podatke prikupljene tijekom više od dvadeset godina interdisciplinarnog istraživanja u regiji. Istraživanje je nedavno obogaćeno podacima dobivenim tehnikom detekcije i dometiranja svjetlosti (LiDAR). Na području od 300 kvadratnih kilometara, LIDAR tehnologija je omogućila mapiranje platformi, trgova i ulica organiziranih u precizne geometrijske oblike. Ovaj uzorak je upotpunjen sustavima za poljoprivrednu drenažu, terasama i izuzetno dugim, pravim cestama koje su povezivale niz urbanih lokacija.
“Ovim istraživanjem otkrivena je najopsežnija poznata mreža izgrađenih i iskopanih struktura u Amazonskoj prašumi, čiji počeci sežu 2,500 godina unatrag,” navodi tim u svojem objavljenom radu. “Naselja u dolini Upano značajno se razlikuju od drugih monumentalnih lokaliteta u Amazonskoj prašumi, koja su sva novijeg datuma.”
Koristeći se ‘odjecima’ laserskih impulsa različitih valnih duljina, LiDAR mjeri udaljenost između zrakoplova i objekata na zemlji, stvarajući trodimenzionalnu kartu koja može otkriti skrivene karakteristike terena ispod gustoće vegetacije. Ovaj moćan alat već je otkrio skrivene naselja drevnih Maya i opisao rasporede drevnih sela skrivenih u dubokoj zelenili Amazonske prašume. Sve više dokaza ukazuje na široko rasprostranjeni pre-kolumbijski ljudski utjecaj u Amazonskoj prašumi. Trenutni doseg podataka LIDAR-a sugerira da više od 90 posto ljudske povijesti u Amazonskoj prašumi još uvijek čeka na otkrivanje.
Stambene i ceremonijalne strukture
Pod gustim krošnjama stabala u dolini Upano, tim je otkrio stambene i ceremonijalne strukture izgrađene na više od 6,000 zemljanih platformi. Ove platforme su grupirane u 15 naselja povezanih mrežom složenih cestovnih sustava. Većina platformi je pravokutnog oblika, s nekoliko kružnih iznimaka, i dimenzija su otprilike 20 puta 10 metara. Obično su smještene u skupinama od tri ili šest oko centralnog trga, s jednom središnjom platformom. Za stvaranje mreže ravnih cesta, tlo je iskopavano i naslagano sa strane. Najduža cesta se proteže na najmanje 25 kilometara, a moguće je da seže i dalje izvan granica istraživanog područja.
Dok su neka naselja bila manja, s nekoliko platformi po kvadratnom kilometru, druga, poput naselja Sangay koje dominira većinom doline, sadržavala su preko 100 platformi po kvadratnom kilometru. Detaljnijom analizom otkrivene su impresivne karakteristike.
“Opsežna iskopavanja na platformama i trgovima u dva glavna naselja (Sangay i Kilamope) otkrila su tragove domaćih podova, rupe za stupove, skrovišta, jame, ognjišta, velike posude, mlinsko kamenje i spaljeno sjeme,” ističu Rostain i njegovi kolege.
Podaci dobiveni LIDAR tehnologijom nisu se ograničili samo na otkrivanje drevnih naselja; pokazali su i da su prostori između naselja bili iskorišteni kao drenirana polja za uzgoj usjeva poput kukuruza, graha, slatkog krumpira i manioke – biljke s drvenastim stabljikama i škrobnatim korijenskim gomoljima.
Organizacija ovih gradova otkriva visoku razinu sofisticiranosti i inženjerskih sposobnosti ovih drevnih kultura. Istraživači zaključuju da ‘vrtlarstvo kao urbanizam’ u dolini Upano pruža dodatne dokaze da Amazonska prašuma nije bila netaknuta šuma, kako se nekad mislilo.
“Ovo otkriće je još jedan živopisan primjer podcjenjivanja dvostrukog nasljeđa Amazonske prašume: okolišnog, ali i kulturnog, što uključuje i autohtone narode,” zaključuju autori. “Smatramo ključnim temeljito preispitati naše predrasude o amazonskom svijetu.”
Pridružite se raspravi u našoj Telegram grupi. KOZMOS Telegram –t.me/kozmoshr
