Je li moguća izgradnja svemirskih dizala? Fizičar tvrdi da bi mogla transformirati čovječanstvo u ‘svemirsku civilizaciju’
U potrazi za istraživanjem i potencijalnom kolonizacijom svemira, čovječanstvo razmatra različite inovativne pristupe.
Iako se za putovanje u orbitu često preferiraju rakete, alternativne metode, poput koncepta svemirskog dizala, privlače pažnju stručnjaka. Prema docentu fizike Albertu de la Torre-u s Northeastern Sveučilišta, svemirska dizala bi mogla biti rješenje za visoke troškove slanja ljudi i tereta u svemir. Tradicionalni sustavi lansiranja, koji koštaju preko 10,000 dolara po kilogramu tereta, ukazuju na privlačnost ovog koncepta, s potencijalom značajnog smanjenja troškova.
Koncept, koji datira iz kasnog 19. stoljeća zahvaljujući radu Konstantina Ciolkovskog, zamišlja kabel koji se proteže od Zemljine površine do geostacionarne orbite, 35,786 kilometara iznad nas. Satelitska struktura na toj visini djelovala bi kao protuteža, stabilizirajući kabel silama Zemljine gravitacije i centrifugalne rotacije. De la Torre naglašava ključnu ulogu kabla, pozicioniranog na ekvatoru i sinkroniziranog s rotacijom Zemlje, za uspješnu realizaciju svemirskog dizala.
Pitanje o materijalima
“Kabel takve duljine [više od 35,786 kilometara iznad Zemlje] nije izvediv s standardnim materijalima,” kaže de la Torre. “Ako je napravljen od čelika, maksimalna napetost kojoj bi bio izložen na geostacionarnoj orbiti premašuje njegovu ocjenu čvrstoće na istezanje više od 60 puta.”
Međutim, izazovi u materijalima potrebni za kabel odvlače koncept u domenu teorijske mogućnosti. De la Torre ističe da materijali poput bor-nitridnih nanocjevčica, nano niti dijamanta i grafena nude nadu zahvaljujući svojim iznimnim svojstvima čvrstoće i niske gustoće.
Jeftinije putovanje u svemir?
Iako još uvijek nedostižan zbog tehničkih i materijalnih prepreka, potencijal svemirskih dizala leži u dramatičnom smanjenju troškova slanja tereta u svemir, otvarajući put ka ekonomičnijim svemirskim putovanjima. Uz kontinuirani napredak u znanosti o materijalima, svemirskoj tehnologiji i inženjerstvu, de la Torre vidi svemirska dizala kao ostvarivu mogućnost u budućnosti.
Dok bi početna investicija u svemirsko dizalo mogla biti znatna — slična trošku razvoja i lansiranja teleskopa James Webb u orbitu, troškovi bi se mogli nadoknaditi nakon uspješnog lansiranja samo nekoliko tona tereta. “S kontinuiranom evolucijom materijalnih znanosti, svemirske tehnologije i inženjerstva, koncept svemirskih dizala ne bi trebao biti odbačen u ne tako dalekoj budućnosti,” kaže de la Torre.
I tako, dok čekamo znanstvene proboje, svemirska dizala ostaju inspiracija za znanstvenu fantastiku, ali s obećanjem da će jednog dana omogućiti siguran i isplativ pristup svemiru, olakšavajući izgradnju svemirskih stanica, rudarenje asteroida i razvoj staništa na drugim planetima.
